بررسی و تحلیل اثرات عناصر اقلیمی بر تاریخ ریزش آفت سن گندم درشهرستان های اصفهان، گلپایگان، برخوار و میمه

گندم یکی از گیاهانی است که همواره تحت تاَثیر تنش های محیطی قرار دارد و در این میان آفات خسارت زیادی به غلات خصوصاَ گندم وارد می سازند. سن معمولی گندم یکی از آفات اصلی گندم و از مهمترین مسائل گیاه پزشکی ایران محسوب می شود. در این پژوهش، رابطه بین پارامترهای اقلیمی ( دما، بارش، رطوبت نسبی و باد) با تاریخ های آغاز ریزش در شهرستان های اصفهان، گلپایگان، برخوار و میمه واقع در استان اصفهان در طول سال های زراعی 79-1378 الی 89-1388 مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور کمینه، بیشینه و میانگین دما و روزهای یخبندان سالانه و فصلی و آستانه های مختلف یخبندان(ضعیف، متوسط و شدید) مشخص شد و با استفاده از شاخص بارش استاندارد دوره های خشکسالی و ترسالی سالانه و فصلی مشخص گردید و وضعیت عناصر اقلیمی در فصول پیش از ریزش (پاییز و زمستان) و ارتباط آن با تاریخ های آغاز ریزش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. . به منظور پیش بینی تاریخ ریزش آفت از رگرسیون چندگانه استفاده به عمل آمد و در ادامه با توجه به اهمیت و نقش متغیرهای مستقل عناصر اقلیمی در پیشگویی تاریخ های ریزش از مقادیر بتا استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین عناصر اقلیمی به ویژه دما و پارامترهای مرتبط با آن و تاریخ-های آغاز ریزش همبستگی قوی و معناداری را در سطح احتمال 95 درصد و 99 درصد نشان می دهد. نتایج پژوهش نشان می دهد که شروع فعالیت آفت به میزان زیادی به وضعیت پارامترهای اقلیمی پیش از زمان ریزش به ویژه در فصل زمستان بستگی دارد. در سال هایی که دمای فصل پاییز و زمستان بالا و بارش در وضعیت نرمال قرار داشته، نسبت به سال هایی که دمایی پایین و بارش و رطوبت نسبی بسیار بالاتر و یا بسیار پایین تر از میانگین داشتند، ریزش آفت زودتر آغاز شده است. بررسی وضعیت باد نشان می دهد، در صورت فراهم بودن سایر شرایط اقلیمی، افزایش سرعت باد نقش موثری در شروع ریزش آفت دارد.